Samenwerking als sleutel tot innovatie

Een concreet voorbeeld van circulaire vernieuwing is Circulair Mineraal. “Het bestaat uit een aantal bedrijven die normaal concurrenten zijn,” vertelt Brouwers. “Toch werken ze hier samen. Omdat ze verspreid over Nederland zitten, komen ze elkaar niet direct in elkaars vaarwater. Bovendien is er een duidelijke taakverdeling: ieder probeert iets uit en innoveert op zijn eigen manier.”

Die samenwerking heeft geleid tot de Circulair Mineraal fabriek. Een gezamenlijke installatie die betonpuin verwerkt tot nieuwe grondstoffen zoals filler, betonzand en betongranulaat. Waar dit materiaal vroeger vooral als puin in wegen belandde, kan het nu opnieuw worden toegepast in de betonindustrie. “Dat samenwerken is een slimme constructie,” zegt Brouwers, “want het maakt innovaties mogelijk die voor één bedrijf alleen nauwelijks haalbaar zijn.”

De techniek en de mogelijkheden

De kracht van Circulair Mineraal zit in de manier waarop beton slim wordt gebroken. Door de originele componenten van het beton zorgvuldig te scheiden, kunnen ze opnieuw worden ingezet. “Als je dat goed doet, kun je zand en grind tot 100% hergebruiken,” legt Brouwers uit. “In ons lab zien we dat dit werkt. Het verschil met materialen die niet slim gebroken zijn, is groot.”

Drie niveaus van circulariteit

Volgens Brouwers is dit slechts één voorbeeld van de circulaire innovatie in Nederland. “Circulariteit in de bouw kent drie lagen,” licht hij toe. “Het beste is het volledig hergebruiken van gebouwen. Denk bijvoorbeeld aan kantoren die worden omgebouwd tot woningen. Daarna komt het hergebruik van onderdelen, betonnen balken of vloerdelen die je heel uit een gebouw haalt. En pas daarna volgt het recyclen tot grondstoffen.”

Op die verschillende niveaus spelen uiteenlopende partijen een rol. Circulair Mineraal richt zich op het terugwinnen van grondstoffen, en bedrijven als Bork werken juist veel op de tweede trede: het demonteren van gebouwen in plaats van grof slopen. Daardoor krijgen onderdelen een tweede leven. Soms gaat dat nog verder: complete gebouwen kunnen behouden blijven of een nieuwe bestemming krijgen, zoals bij het project Huizen uit Huizen. “Het is steeds meer het doel om op een hoger niveau te recyclen. En je ziet dat die aanpak internationaal steeds meer belangstelling trekt.”

Internationale context

De Nederlandse aanpak met initiatieven als Circulair Mineraal steekt er internationaal dan ook bovenuit. “In Nederland zijn er misschien twee, drie vergelijkbare initiatieven,” zegt Brouwers. “Maar wereldwijd valt dit echt op.” Hij merkt dat er ook vanuit het buitenland veel interesse is: “Ik word regelmatig gevraagd om in andere landen te vertellen over onze ervaringen. Men is nieuwsgierig naar de resultaten en wil weten hoe we dit organiseren.”

De toekomst van circulariteit

De weg naar een volledig circulaire bouwsector vraagt om lange adem. Brouwers benadrukt dat de veranderingen stap voor stap gaan. “De bouw is een sector waarin het langzaam gaat,” zegt hij. “Beton maken we in de basis nog steeds zoals honderd jaar geleden. Alleen maken we het nu slimmer en beter, met meer recycling en nieuwe technieken.” Toch heeft die geleidelijke vooruitgang volgens hem grote impact. “Omdat beton wereldwijd in zulke enorme volumes wordt gebruikt, betekent zelfs een paar procent hergebruik of besparing al een enorme winst.”

Dat maakt volgens hem ook de samenwerking in Nederland zo waardevol. “Innovaties komen hier sneller van de grond doordat partijen elkaar weten te vinden en samen durven te experimenteren. Dat maakt dat we in Nederland niet alleen meedoen, maar echt richting geven aan de toekomst van circulaire bouwmaterialen.”